Luchtkwaliteit in Parijs: ideeën, oplossingen en tips voor schone lucht

Ondanks verbeteringen in de afgelopen jaren blijft de luchtkwaliteit in de regio Parijs een probleem voor alle inwoners, vooral voor de meest kwetsbaren. De niveaus van schadelijke luchtverontreinigende stoffen blijven hoger dan dagelijkse limieten die zijn vastgesteld door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Dit leidt tot onnodig lijden en lasten voor de Franse gezondheidszorg. Welke verontreinigende stoffen vormen de grootste gevaren? Kan het gebruik van een luchtreiniger in onze binnenruimtes onze gezondheid beschermen? Lees verder voor meer informatie.

De luchtkwaliteit in Parijs begrijpen

Wat is luchtkwaliteit?

Je hoort vaak de termen 'luchtkwaliteit' en 'luchtvervuiling', maar wat is het verschil? Luchtkwaliteit verwijst naar de mate of aanwezigheid van luchtverontreinigende stoffen in de lucht op een bepaalde locatie op een bepaald moment¹. Er is daarentegen sprake van luchtvervuiling wanneer een chemische, fysische of biologische stof de atmosfeer verandert, wat leidt tot vervuiling van het binnen- of buitenmilieu².

Bij het bespreken van de luchtkwaliteit zijn bepaalde verontreinigende stoffen schadelijker dan andere. De volgende verontreinigende stoffen worden meestal het meest gecontroleerd:

• Zwevende deeltjes: Een heterogeen mengsel van componenten met uiteenlopende fysische en chemische eigenschappen; wordt algemeen beschouwd als een van de gevaarlijkste luchtverontreinigende stoffen voor de gezondheid van mens en milieu.
  • PM wordt geclassificeerd op basis van de deeltjesgrootte: PM10, PM2.5 en PM0.1 zijn de meest voorkomende.
  • Wist u dat? Zwevende deeltjes zijn zo gevaarlijk omdat ze zo klein zijn dat ze diep in het lichaam kunnen doordringen, ook in de bloedsomloop, het hart en de hersenen!

• Stikstofdioxide (NO2): een roodachtig/bruin gas met een sterke en opmerkelijke geur dat bijdraagt aan verminderde zichtbaarheid in stedelijke en industriële omgevingen, een directe rol speelt bij klimaatverandering en nadelige gevolgen heeft voor de gezondheid.
• Ozon: ook bekend als 'troposferisch ozon' of 'ozon op grondniveau'; een secundaire luchtverontreinigende stof die wordt gevormd wanneer deze in contact komt met zonlicht en andere luchtverontreinigende stoffen zoals stikstofdioxide en VOS en die gevolgen heeft voor de gezondheid en het milieu en een rol speelt bij klimaatverandering.
• Zwaveldioxide (SO2): een kleurloos gas dat een hoofdbestanddeel is van luchtvervuiling over de hele wereld, vooral waar steenkool wordt gebruikt voor huishoudelijke en industriële doeleinden; heeft negatieve effecten op de menselijke gezondheid³

Luchtkwaliteitsindexen: hoe ze te lezen

De belangrijkste bron voor informatie over AQI (Air Quality Index) voor de regio's Parijs en Île-de-France is Atmo. De Atmo-index (Indice Atmo) meet alle bovengenoemde verontreinigende stoffen en gebruikt die gegevens om de luchtkwaliteit in real-time te kwantificeren en te kwalificeren. Deze informatie wordt na aggregatie aan het publiek geleverd op basis van de mate van luchtvervuiling. Zoals je hieronder kunt zien, gebruikt de Atmo-index verschillende kleuren om de concentratie van luchtvervuiling op dat moment te kwantificeren, waarbij blauw staat voor de best mogelijke luchtkwaliteit en paars voor de slechtst mogelijke. Met Atmo kun je een exact adres invoeren om meer te weten te komen over de luchtkwaliteit op een specifieke locatie. Het maakt ook luchtkwaliteitsvoorspellingen voor vandaag en morgen.

Om meer informatie te vinden over de AQI in de hele regio Île-de-France, kun je hier je adres invoeren op de Airparif website: https://www.airparif.fr/.

Bron (Airparif) ⁵

Luchtkwaliteit in Parijs vandaag

Dankzij de inspanningen van de burgemeester van Parijs en Franse overheidsinstanties is de luchtkwaliteit in de stedelijke agglomeratie Parijs sinds het begin van deze eeuw aanzienlijk verbeterd. De volgende figuur laat zien hoe het aantal dagen dat de EU-limiet voor PM10 (50 ug/m3) wordt overschreden geleidelijk is afgenomen in Parijs in de 10-jarige periode van 2007 tot 2017.

Bron (Airparif) ⁶

Op dezelfde manier is er een neerwaartse trend waargenomen voor PM2.5-concentraties in dezelfde periode van 10 jaar.

Bron (Airparif) ⁶

Vergelijkbare neerwaartse trends zijn te zien voor stikstofdioxide (NO2) niveaus in het hele Parijse stedelijke gebied.

Bron (Airparif) ⁶

Tot slot zijn ook de ozonniveaus in dezelfde periode van 10 jaar gedaald.

Bron (Airparif) ⁶

Zoals in elke grote stad staat de luchtkwaliteit in Parijs nog steeds voor uitdagingen die van invloed zijn op de gezondheid van alle inwoners. Lees hier meer over in het volgende hoofdstuk.

Oorzaken van luchtvervuiling in Parijs

Luchtvervuiling heeft verschillende oorzaken in de stad Parijs. De meeste problemen met luchtvervuiling worden veroorzaakt door de hoge verkeersdichtheid, met name door de uitstoot van dieselmotoren. Maar ook het gebruik van voertuigen in het algemeen leidt tot luchtvervuiling: banden, remmen, wegslijtage en stofverspreiding. Voertuigverkeer leidt tot alle bovengenoemde soorten luchtverontreiniging: PM10, PM2,5, stikstofdioxide (NO2), zwaveldioxide (SO2) en het ontstaan van ozon. Uit een onderzoek in 2024 bleek dat de uitstoot van voertuigen die gebruikt worden voor het vervoer van goederen (vrachtwagens, vrachtwagens en bedrijfswagens) verantwoordelijk is voor 40% van de luchtvervuiling in Parijs⁷.

Uit een onderzoek van Atmo bleek dat 85% van de inwoners van de Parijse agglomeratie wordt blootgesteld aan PM2.5-niveaus die de PM2.5-streefwaarde overschrijden, waarbij de rechteroever van de Seine door de verkeersdichtheid sterker vervuild is dan de linkeroever⁶.

Andere bronnen van luchtvervuiling in Parijs zijn de verwarming van woningen, het gebruik van gastoestellen en industriële emissies.

Waarom is de stad Parijs zo kwetsbaar voor hoge niveaus van luchtvervuiling?

De unieke topografie van Parijs maakt het kwetsbaar voor bijzonder hoge concentraties luchtvervuiling die de neiging hebben om te stagneren. Wanneer er in Parijs een hittegolf optreedt, gaat dit meestal gepaard met een periode van rustige lucht. Dit is een veel voorkomend fenomeen in de Parijse agglomeratie waar het gebrek aan wind het onmogelijk maakt om warme lucht af te voeren, waardoor zowel warme lucht als luchtvervuiling zich ophopen en stagneren. Dit doet zich echter niet in heel Parijs voor: bepaalde regio's van Parijs, die 'stedelijke hitte-eilanden' worden genoemd, worden tijdens periodes van hittegolven zowel heet als vervuild. Dit wordt veroorzaakt door een 'trogeffect' dat ervoor zorgt dat warme en vervuilde lucht vanuit omliggende hoger gelegen gebieden deze regio's binnendringt. Deze kwetsbare regio's hebben ook een hoge mineraliteit die de situatie in hitte-eilanden versterkt⁸.

Bron ⁸

Natuurlijk, zoals eerder vermeld, loopt Parijs door zijn dichte, stedelijke bevolking een bijzonder risico op hoge concentraties luchtvervuiling.

De invloed van luchtvervuiling op de gezondheid en het milieu

Effecten op de gezondheid van Parijzenaars

Een onderzoek uit 2022 toonde aan dat het aantal sterfgevallen dat direct wordt toegeschreven aan luchtvervuiling daalde van 10.350 naar 6.220 in de periode van 2010 tot 2019. Bovendien werd in het onderzoek vastgesteld dat als de luchtvervuiling verder zou worden teruggebracht tot de jaarlijkse niveaus die worden aanbevolen door de WHO, er in de regio Île-de-France gemiddeld meer dan 7.900 sterfgevallen per jaar zouden kunnen worden voorkomen⁹. Bovendien zou een verdere verlaging van de luchtverontreiniging leiden tot een aanzienlijke verbetering van de levenskwaliteit van veel mensen die aan ademhalingsaandoeningen lijden.

Luchtvervuiling veroorzaakt en verergert een hele reeks ziekten waaronder:

• Aandoeningen van de luchtwegen zoals astma, COPD longfibrose, longontsteking en allergieën
• Geestelijke gezondheid zoals angst, depressie en vermoeidheid
• Meerdere soorten kankervooral longkanker
• Beroerte
• Hart- en vaatziekten
• Huidziekte
• Obesitas
• Diabetes mellitus

Gevolgen voor de stedelijke omgeving

Luchtvervuiling heeft veel gevolgen voor het stadsmilieu en draagt ook bij aan klimaatverandering. In het algemeen leidt vervuiling door fijne deeltjes in stedelijke gebieden tot aantasting van gevels van gebouwen, met name gevels van steen, cement en glas. Met betrekking tot de effecten van luchtvervuiling op gebouwen worden delen van gebouwen aangeduid als 'donkere gebieden' of 'lichte gebieden'. Donkere gebieden zijn de gebieden die beschermd zijn tegen regen en wind en/of in direct contact staan met vervuilingsbronnen. Na verloop van tijd veroorzaakt blootstelling aan luchtvervuiling een zwart worden van deze gebieden: dikke, zwarte korsten die zich vormen en ophopen met een hoog sulfaat- en asgehalte. Deze gebieden worden meestal waargenomen in lagere delen van gebouwen die dichter bij het verkeer en dus bij verkeersemissies liggen. Lichte gebieden daarentegen zijn meer blootgesteld aan de elementen, vooral regen, die de luchtverontreinigende stoffen wegspoelt die zich tussen de regenbuien op deze oppervlakken hebben afgezet. Deze lichte gebieden zien er geërodeerd uit in vergelijking met hun donkere tegenhangers. Het effect is vooral goed te zien op de foto van de kerk van St. Eustache hieronder.

Bron ¹⁰

Gebrandschilderd glas heeft ook veel last van luchtvervuiling en ziet er zwart uit. Hoe ouder het glas in lood, hoe groter het risico op schade. Dit komt door verschillen in de fabricage van glas, waardoor het vatbaarder is voor chemische verandering door hedendaagse luchtverontreinigende stoffen. Hieronder zie je een voorbeeld van gebrandschilderd glas in de Sainte-Chapelle.

Bron ¹⁰

Gebouwen zijn niet het enige onderdeel van het stadsleven dat wordt beïnvloed door luchtvervuiling. Luchtvervuiling beïnvloedt de biodiversiteit in steden, vooral vogel- en insectenpopulaties. Parijs dient als toevluchtsoord voor bijna 2800 dier- en plantensoorten, die allemaal kwetsbaar zijn voor de effecten van luchtvervuiling. Dieren die in stedelijke gebieden leven, ademen dezelfde lucht in als wij en hebben ook te lijden onder de nadelige gezondheidseffecten van luchtvervuiling. Bovendien levert zure regen problemen op voor zowel planten- als diersoorten. Zure regen ontstaat doordat regendruppels zich verbinden met zwaveldioxide en stikstofdioxide die bij de verbranding van fossiele brandstoffen in de lucht terechtkomen. Wanneer het valt, veroorzaakt het schade aan plantenbladeren en kan het waterlichamen en bodems verzuren waar veel plantensoorten in thuis zijn.

Oplossingen en aanbevelingen

Hoe bescherm je jezelf tegen luchtvervuiling in Parijs?

De beste manier om jezelf te beschermen tegen luchtvervuiling in Parijs is door op de hoogte te blijven! Houd dagelijks de concentraties van luchtvervuiling in de buitenlucht bij met een app zoals AirVisual of Plume Labs. Als de concentraties hoog zijn, blijf dan zoveel mogelijk binnen. Als binnenblijven geen optie is, wees dan voorbereid en draag een masker (FFP2-kwaliteit) om jezelf te beschermen tegen inademing.

Een andere uitstekende manier om jezelf te beschermen tegen de gevaren van luchtvervuiling is door de lucht in je binnenruimtes te filteren: thuis, op het werk en in uw auto. Denk eraan: buitenlucht is 5 tot 7 keer meer vervuild dan binnenlucht, en binnenluchtvervuiling bestaat uit dezelfde luchtvervuilers die je buiten aantreft. In stedelijke gebieden komt luchtvervuiling binnenshuis terecht wanneer deuren of ramen worden geopend. Onvoldoende ventilatie maakt het onmogelijk om deze vervuilde lucht te filteren, waardoor vervuilende stoffen zich ophopen en je gezondheid in gevaar komen. Dit is waar een luchtreiniger met hoog rendement om de hoek komt kijken! Eoleaf-apparaten bieden een van de meest uitgebreide luchtzuiveringstechnologieën op de markt. Met een indrukwekkende 8 stappen luchtfiltratietechnologie filteren Eoleaf-apparaten alle soorten luchtvervuiling, waaronder fijne deeltjes (PM10, PM2.5 en PM0.1), chemische vervuiling (stikstofdioxide, zwaveldioxide, VOC's, ozon en koolmonoxide) en biologische vervuiling (ziektekiemen en allergenen zoals pollen, stof, schimmels en sporenen haar en huidschilfers van huisdieren).

Dagelijkse stappen die je kunt nemen om je bijdrage aan luchtvervuiling te verminderen

De beste manier om de luchtkwaliteit te verbeteren is natuurlijk door je eigen bijdrage aan de luchtvervuiling waar mogelijk te verminderen. Soms voelt het alsof we geen controle hebben over de luchtkwaliteit, maar we kunnen allemaal stappen ondernemen om onze uitstoot te verminderen. Enkele voorbeelden:

• Verminder uw gebruik van een verbrandingsvoertuig: kies voor schonere vervoersmiddelen zoals fietsen, lopen en openbaar vervoer. Maak gebruik van de vele fietspaden en wandelmogelijkheden in Parijs!
• Gebruik schone energie voor het verwarmen van uw huis en vermijd het gebruik van hout- en gasgestookte apparaten.
• Als u een auto moet gebruiken, doe dan uw best om te carpoolen! Hoe minder auto's op de weg, hoe beter.

Wat doet de stad Parijs om luchtvervuiling en uitstoot te verminderen?

De agglomeratie Parijs heeft verschillende stappen ondernomen om luchtvervuiling tegen te gaan en doet dit al sinds 2001. Hieronder vind je er een aantal:

• Beperking van het autoverkeer voor de meest vervuilende voertuigen in ZFE's ('zone à faibles émissions' of lage-emissiezones).
• Ontwikkeling van een schoon-energie-autopark of gebieden waar mensen hun auto buiten de stad kunnen parkeren om duurzamere transportmethoden naar de stad te brengen
• Reorganisatie van de openbare ruimte om fietspaden en trottoirs uit te breiden
• Uitbreiding van openbaar vervoerlijnen
• Het aanmoedigen van carpoolen en het huren van elektrische voertuigen¹¹

Dit zijn slechts enkele van de projecten die momenteel in de stad Parijs lopen. Kijk voor een meer gedetailleerde lijst op de website van de burgemeester van Parijs (zie bron #11 hieronder).

Bescherm uzelf tegen luchtvervuiling binnenshuis met Eoleaf

Investeren in een luchtreiniger voor je binnenruimtes is een belangrijke en eenvoudige manier om je gezondheid te beschermen tegen schadelijke luchtvervuiling. Hoewel het in Parijs misschien moeilijk is om u en uw dierbaren te beschermen tegen buitenluchtvervuiling, is het zuiveren van uw binnenlucht cruciaal, aangezien we gemiddeld 90% van onze tijd binnen doorbrengen. Eoleaf luchtreinigers bieden de meest uitgebreide luchtzuivering op de markt, met 8 verschillende filtratietechnologieën die alle soorten luchtvervuiling binnenshuis bestrijden. Onze apparaten zijn van medische kwaliteit en HEPA H13-gecertificeerdwat betekent dat ze door derden zijn getest op hun efficiëntie om 99,97% van alle verontreinigende stoffen tot een grootte van 0,01 micron in één keer te filteren. Adem frisse lucht in uw binnenruimtes in Parijs met Eoleaf.

Bronnen

¹ Centrum voor wetenschappelijk onderwijs. Wat is luchtkwaliteit? | Centrum voor Wetenschapsonderwijs. (2025). https://scied.ucar.edu/learning-zone/air-quality/what-is-air-quality

² Wereldgezondheidsorganisatie. (n.d.). Luchtverontreiniging. Wereldgezondheidsorganisatie. https://www.who.int/health-topics/air-pollution#tab=tab_1

³ Wereldgezondheidsorganisatie. (2021, 22 september). Who Global Air Quality Guidelines: Zwevende deeltjes (PM2,5 en PM10), ozon, stikstofdioxide, zwaveldioxide en koolmonoxide. Wereldgezondheidsorganisatie. https://www.who.int/publications/i/item/9789240034228

⁴ Het onzichtbare gevaar: belangrijkste luchtverontreinigende stoffen en hun invloed. MANN+HUMMEL. (n.d.). https://www.mann-hummel.com/en/insights/air-pollutants-types-sources-impact.html

⁵ L'observatoire de la qualité de l'air en île-de-france. Accueil. (n.d.). https://www.airparif.fr/

⁶ Luchtkwaliteit in de regio Parijs - samenvatting 2017. AIRPARIF - Waarnemingspost voor de luchtkwaliteit in de regio Parijs. (2018, maart). https://www.airparif.fr/sites/default/files/document_publication/bilan-2017-anglais20180829_0.pdf

⁷ Franceinfo. (2024, 5 november). Minder in aantal maar meer vervuilend, vrachtwagens en bedrijfsvoertuigen zijn verantwoordelijk voor 40% van de luchtvervuiling in Parijs, volgens een studie van de verenigingen Respire en Clean Villes. Frankrijkinfo. https://www.francetvinfo.fr/environnement/moins-nombreux-mais-plus-polluants-les-poids-lourds-et-les-utilitaires-responsables-de-40-de-la-pollution-de-l-air-a-paris-selon-une-etude-des-associations-respire-et-clean-cities_6878954.html

⁸ De stroom van stadswarmte in het centrum van de Parijse agglomeratie - boek 3: Thermische briesjes. Apur. (2017, februari). https://www.apur.org/en/our-works/flow-urban-heat-centre-parisian-conglomeration-book-3-thermal-breezes

⁹ Host S, Saunal A, Cardot T, Ghersi V, Joly F. Mortalité attribuable à la pollution atmosphérique en Ile-de-France. Quelle évolution depuis 10 ans et quels bénéfices d'une amélioration de la qualité de l'air dans les territoires? Bull Epidémiol Hebd. 2022;(19-20):326-35.http://beh.santepubliquefrance.fr/beh/2022/19-20/2022_19-20_1.html

¹⁰ Effecten op gebouwen. Accueil. (n.d.-a). https://www.airparif.fr/effets-sur-les-batiments

¹¹ Les actions de la Ville pour une meilleure qualité de l'air. Les actions de la Ville pour une meilleure qualité - Ville de Paris. (2019, 17 september). https://www.paris.fr/pages/les-actions-de-la-ville-pour-une-meilleure-qualite-de-l-air-7103